Dünden Bugüne İnternet: Web 1.0, Web 2.0 ve Web 3.0

İnternetin gelişim sürecini üç döneme ayırabiliriz. Bunlar Web 1.0, Web 2.0 ve Web 3.0 olarak adlandırılmaktadır. Sosyal medya internetin Web 2.0 aşamasında hayatımın dahil olabilmiştir.

Web 1.0

Web 1.0, sürecinde bilgisayar ve internet teknolojisinin erişilebilir olmasıyla kullanılabilirliği ve kullanıcı sayısı da artış göstermiştir. Ancak bu ilk aşamada aktif internet kullanıcıların çok büyük bölümü sadece internetteki içerikleri edinmekle sınırlı kalmışlardır. İnternetteki mevcut ve kısıtlı bilgiyi tüketip, kendileri katkı sunmak imkanına erişemediler.

Örneğin ilk başlarda kişisel web siteleri, bloglar ve benzeri mecralar yok denecek kadar azdı. Bu, internetin Web 1.0 aşamasıdır. Bu aşamada tek yönlü bir iletişim, yani iletim söz konusudur.

Web 2.0

Web 2.0, internetin değişen çalışma şeklini anlatabilmek için ortaya atılmış bir kavramdır. Kavram, 2004 yılında internet tarihinde birçok ilke imza atmış bir isim olan Dale Dougherty tarafından ortaya atılmış ve tartışılmaya başlanmıştır.

Web 2.0 teknolojisiyle birlikte internette içerik üretmek için teknik bilgi gereksinimi büyük oranda ortadan kalkmış, maliyetler düşmüş, herkesin rahatlıkla paylaşım yapabileceği mecralar oluşmuştur. İletim aşamasından iletişim aşamasına geçilmiştir.

Örnek vermek gerekirse, 2000 yılında web 1.0 aşamasındaki bir gazetenin web sitesi tek yönlü haber almamıza olanak sağlamaktadır. Biz siteye gireriz ve orada sunulan haberleri alırız. Haber ekleyemez veya haberlere yorum dahi yapamayız. Ne bulursak onunla yetinmek durumundayızdır. Oysa şimdi en büyük haber mecrası Twitter haline gelmiştir ve Twitter’da haberleri biz kullanıcılar oluşturmaktayız. Web 1.0 aşamasına haberi sadece okuyabilirken, web 2.0 aşamasında aynı zamanda haberi de biz yazabiliyoruz.

Tüm sosyal medya mecraları gibi bugün internette yoğun olarak kullanılan web sitelerinin ve mobil uygulamaların neredeyse tamamı web 2.0 ürünüdür. YouTube, Facebook, Instagram, Twitter gibi sosyal mecralar, Wikipedia, forumlar ve benzeri topluluk sitelerinin tamamı web 2.0 ile mümkün olabilmiştir.

İnternette söz söyleyenler değil, söz söylenecek mecraları inşa edebilenler başarılı olmaktadır.  Bu durum internet girişimleri ve projeleri için de önemli bir yol göstericidir. İnternette başarılı olmak için mutlaka web 2.0’ın yarattığı dinamiklerden faydalanmalı salt içerik üretmektense içerik üretilebilecek mecralar oluşturmaya çalışmalısınız. Unutmayın ki Instagram ekibi, herkesin en iyi fotoğrafları paylaşmalarına olanak sağlayan bir uygulama geliştirmek yerine kendilerinin en iyi fotoğraflarını sergiledikleri bir uygulama geliştirselerdi bugün hiçbirimizin onlardan haberi dahi olmayacaktı.

Web 3.0

Web 2.0’ın tanımlanmasından yaklaşık 2 yıl sonra, New York Times yazarı, John Markoff, Web 3.0 kavramını ortaya atmıştır. Web 3.0, internet alanında birçok ilke imza atmış olan Tim Berners-Lee tarafınan “semantik web” olarak ifade edilmiştir.

“Semantik Web” olarak da adlandırdığımız Web 3.0 internetin bir sonraki aşaması olarak tanımlanmaktadır. Web 2.0’dan temel farkı, kontrolün insandan yazılımlara geçmiş olmasıdır.

Web 3 aşamasıda sürece yazılımlar ve özellikle yapay zeka dahil olmakta ve böylelikle kullanıcıların deneyimini en üst düzeye çıkartmak amaçlanmaktadır.

Not: Bilgisayar ve internet teknolojisinin gelişimi konusunda detaylı bilgi edinmek isterseniz Medya Akademi Blog‘ta yer alan “Bilgisayar ve İnternet Teknolojisi” başlıklı makalemizi inceleyebilirsiniz.