Uzmanına Sorduk: WordPress nedir?

Dünyadaki dört web sitesinden bir tanesi WordPress alt yapısını kullanılıyor. Son yıllarda Türkiye’de de kullanılmaya başlayan ücretsiz sistem bloglardan internet gazetelerine, yeni sosyal ağlardan ticaret sitelerine kadar her türlü projenin alt yapısında kendisini gösteriyor.

Peki, WordPress nedir? Sistemin eksileri ve artıları neler? Kullanmak için neler gerekiyor? Tüm bu soruları ve daha fazlasını işin uzmanı, profesyonel WordPress danışmanı Barış Ünver’e sorduk.

WordPress nedir?

WordPress’in üç tanımı var: Eski tanıma göre WordPress bir blog platformudur. Yıllar önce bu tanım değişti çünkü WordPress salt blog yazmaktan öte, çeşitli internet siteleri yapabilmemize yarayan bir “içerik yönetim sistemi”ne evrildi. Şimdilerde ise bazı çevreler, WordPress’i bir “uygulama platformu” olarak kabul ediyor – bazı çevrelerse bunu kabul etmiyor. Ben, WordPress’le web uygulamaları (ve hatta mobil uygulamalar) geliştirilebildiğini görüp bilmeme rağmen WordPress’in asıl yöneliminin içerik yönetimi olduğuna katılıyor ve WordPress’i bir İYS olarak tanımlıyorum.

Açık kaynak kodlu yazılım nedir? Açabilir miyiz?

Açık kaynak kodlu yazılım (kısaca “açık kaynaklı yazılım” da denebilir), adından da anlaşılacağı gibi kaynak kodları herkese açık olan yazılımların adıdır. Kesinlikle ücretsiz olması şart olmamakla beraber, açık kaynak dünyasına dahil olan yazılımların çok büyük kısmı ücretsizdir. Uygulamanın işlev ve amaçlarının şeffaflığı adına güzel bir sistem oluşundan ötürü, açık kaynaklı yazılımların itibarı epey yüksektir. Yine de, kaynak kodları açık olduğu için kötü niyetli insanların istismarına da açık olan sistemler olduğu için, açık kaynaklı yazılımların güvenlik riski oluşturabileceği bir gerçektir. (Elbette bu, kapalı kaynaklı yazılımların genel olarak daha güvenli olduğu anlamına gelmiyor. Tersine mühendislik ile pek çok kapalı kaynaklı yazılımda da güvenlik açıkları bulunabilir – bunun en büyük örneği Microsoft’un Windows markalı işletim sistemleridir.)

Şunu da söyleyelim: İşin uzmanı olan insanlar tarafından yazılanları ve kendisini önemseyen/destekleyen toplulukları olan yazılımlar güvenlik açısından bir adım öndedir.

WordPress nasıl para kazanıyor? Giderleriniz nasıl karşılıyor?

WordPress’in kendisi para kazanan bir sistem değildir, ancak milyar dolarlara varan bir ekonomiyi oluşturduğu da bir gerçektir. WordPress’in tasarım ve işlevselliğini geliştiren “tema” ve “eklentiler” ücretsiz olarak dağıtılıp bağış toplayabilir veya ücretli olarak çeşitli internet sitelerinde satışa sunulabilir. Kendi internet sitenize kurabileceğiniz WordPress yazılımı da, WordPress.org adresinden ücretsiz olarak indirilebilir.

Bununla beraber, WordPress’in yaratıcılarından Matthew Mullenweg, Automattic şirketini kurup WordPress.com sitesi başta olmak üzere kâr amacı güden birçok proje üretmiştir. Aldığı yatırımlarla piyasa değeri 1 milyar doların üzerine çıkan Automattic şirketinin yanında, WordPress’i desteklemek ve geliştirmek isteyenler için kurulmuş bir dernek olan WordPress Foundation da, bağış kabul etmektedir: http://wordpressfoundation.org/donate/

WordPress kullanmak için illa web tasarım veya yazılım uzmanı olmak gerekiyor mu?

Uzman olmak gerekmiyor, ama web tasarım ve/veya yazılım uzmanı olanların WordPress’ten daha çok fayda sağladığı da bir gerçek. Kendi internet sitenizi yapmak için bir kodlama veya tasarım bilgisine ihtiyaç duymadan WordPress’i kullanabilirsiniz, ancak WordPress ekosistemine dahil olup WordPress sayesinde para kazanmak istiyorsanız, bir yazılım veya tasarım uzmanı olmak veya hiç değilse bir veya birden fazla uzman çalıştıran bir şirketin başında durmanız şart.

WordPress’in diğer rakiplerine göre avantaj ve dezavantajları neler?

WordPress’in en büyük avantajı, oluşturduğu muazzam ekosistem ve yazılıma destek olan yüz binlerce, belki milyonlarca yazılımcı ve tasarımcının oluşturduğu devasa topluluktur. İşin içine WordPress’in inanılmaz esnek yapısı ve geliştirilme konusunda sağladığı onca olanak da girince, WordPress’in diğer rakiplerinin toplamından bile daha fazla kullanılıyor oluşu şaşırtıcı gelmeyecektir.

Dezavantajı ise, ücretsiz ve açık kaynaklı bir yazılım olarak tanınmasından ötürü haksız bir biçimde üzerine yapışan kötü şöhretidir. WordPress; özellikle web yazılımlarının işleyişini bilmeyen, en hafif tabirle “cahil” diyebileceğimiz insanlar tarafından “küçük çocukların bile kullanabileceği bedava site geliştirme şeysi” olarak tanınıyor. WordPress’in küçük çocuklar tarafından bile kullanılabileceği doğrudur, ancak bu, küçük çocukların sıfırdan bir tasarım yaparak WordPress’in oluşturduğu milyarlarca dolarlık ekonomiyi alt üst edeceği anlamına gelmiyor. WordPress’in avantajlarını bilen bir insanın WordPress’i bu kadar anlamsız ifadelerle küçümsemesi mümkün değildir.

WordPress ile neler yapılabilir? Sadece blog mu açabiliyoruz, yoksa haber veya bir e-ticaret sitesi de oluşturabiliyor muyuz?

WordPress ile blog yazabilir, firmanızın sitesini yayına alabilir, bir haber sitesi yapabilir, bir e-ticaret sitesi işletebilir, Wikipedia gibi kendi çevrimiçi ansiklopedinizi kullanıma açabilir, bir ilan sitesi açabilir, bir mobil uygulama oluşturabilir, kişisel muhasebe hesaplarınızı yürütebilir, firmanızın CRM yazılımı ihtiyacını karşılayabilir, bir amaç uğruna bağış toplayabilir, sanal bir dershane açıp videolu kurslar ile ders verebilir veya bir sosyal ağ kurabilirsiniz.

WordPress ile kurulan bir web sitesinin güvenliği ne kadar güçlü? WordPress’e ne kadar güvenebiliriz?

Arkasındaki yüz binleri aşan geliştiricinin desteğiyle, WordPress aslında internetteki en güvenli içerik yönetim sistemlerinden bir tanesidir – daha fazla güvenliğe ihtiyaç duymanız halinde bunu da karşılayacak eklentileri mevcuttur. Ama hiçbir internet sitesinin, hiçbir sunucunun, hiçbir bilgisayarın ve hatta hiçbir bilişim sisteminin güvenli olmadığını da akılda bulundurmak lazım.

Kullanıcılar WordPress’te karşılaştıkları zorlukları nasıl aşabilirler? İnternette WordPress ile ilgili sorulara yanıt bulunabiliyor mu?

WordPress, dokümantasyonu epey güçlü bir web yazılımıdır; dolayısıyla merak ettiğiniz soruları ve yaşadığınız sorunların çözümlerini “WordPress Codex” isimli WordPress belgelerinden edinebilirsiniz. Bununla birlikte WordPress.org’da yer alan büyük forumu, StackOverflow gibi soru-cevap sitelerini, Türkiye’deki forumları karıştırabilir, sorularınızı yanıtlayacak birini bulabilirsiniz. Ama önce bir arama motorunda sorununuzu anlatan arama terimleriyle bir arama yapın derim – elbet bir başkası sizin sorununuzu yaşamış ve biri de o sorunun çözümünü yollamıştır.

Türkiye’de WordPress konusunda danışmanlık ve destek hizmeti veren profesyonel şirketler var mı? Bu şirketler neler yapıyor?

Önce kendi reklamımı yapayım.. WordPress’le ilgili soru ve sorunlarınız konusunda profesyonel danışmanlık almak için bana da ulaşabilirsiniz.

Ben dahil olmak üzere Türkiye’deki danışmanlık ve destek hizmeti veren kişi ve kuruluşlar; istediğiniz türden bir internet sitesi yapabilir, yaşadığınız sorunlara yardımcı olabilir, WordPress konusunda size eğitim verebilir veya WordPress tema ve eklentileri geliştirebilir.

Türkiye’de WordPress denildiğinde akla gelen isimlerden birisiniz. Sistemi bu kadar yakından tanıyan birisi olarak WordPress’in geleceği hakkındaki düşüncelerinizi de merak ediyoruz.

WordPress, 2014 yılı sonu itibarıyla internetteki tüm internet sitelerinin %23’ünden fazlası tarafından kullanılan bir içerik yönetim sistemi. Yaklaşık 300 milyon internet sitesinin 75 milyonu WordPress kullanıyor. (Şubat 2014 itibarıyla WordPress istatistiklerine buradan ulaşabilirsiniz.) Bu açıdan bakıldığında Google ne kadar kalıcıysa, Apple ne kadar kalıcıysa, WordPress’in de o kadar kalıcı olacağını düşünebiliriz.

Dünyadaki her şey ve herkes, gelişime ayak uydurduğu ve güncel kaldığı sürece başarılıdır. İnternetteki her 4 siteden birinin altyapısı olan WordPress, arkasındaki yüz binlere yeni destekçiler ekledikçe ve güncel kaldıkça, başarılı olmaya devam edecektir. Onun başarısını yakalamanın ve WordPress ile rekabet etmenin tek yolu, WordPress kadar esnek bir sistem yazıp, benzer büyüklükte bir destekçi topluluğa ulaşmaktan geçer ki bu da içerik yönetim sistemlerinin pazar payını genel olarak artıracağı için, nihayetinde yine WordPress’e fayda sağlar.

Özetle, WordPress’in şu anda bir yere gittiği yok, tepede durmaya devam ediyor ve uzun süre de tepede kalacak gibi.