Profesyonel Kamera ve Mikrofon Kullanımı [Röportaj]

Kamera ve mikrofon kullanımı konusunda amatör olsanız dahi bir uzmanın tavsiyeleri yaptığınız işin kalitesini oldukça artıracaktır. Bu noktada ben de Türkiye’de bu işi en iyi yapan insanlar arasında olduğuna birlikte çalışarak şahit olduğum haber kameramanı ve foto muhabiri Güray Ervin’e başvurdum. Kendisine kamera ve mikrofonu nasıl daha iyi kullanabileceğimizi sordum. İşinize yarayacağını düşündüğüm önemli yanıtlar aldım.

Akıllı cep telefonlarının kullanım oranı son yıllarda ciddi artış gösterdi. Cep telefonlarımızdan kopamıyor ancak onlarla video çekmekte her zaman da başarılı olamıyoruz. Bu konuda önerileriniz var mı? Cep telefonu ile kayıt yaparken nelere dikkat edilmeli?

Cep telefonu üreticileri telefonlarla birlikte, kameraların lens, diyafram ve kayıt formatlarını da ciddi oranda geliştirdiler. Son zamanlarda üretilen bazı cep telefonu modelleri 4K video çekme yeteneğine de sahip. Hatta biri geniş açı olmak üzere üç lensle üretilen modeller de var.

Cep telefonunu dik tutarak video çekmek, en sık yapılan hatalardan biri. Bu şekilde yaptığınız kayıt, televizyonunuzun veya bilgisayar ekranınızın ortasında yer alır. Görüntüyü ekranın tamamında izleyemezsiniz. Doğru olan, telefonunuzu yan tutarak kayda girmenizdir. Bu şekilde çektiğiniz videoları televizyonunuza veya bilgisayarınıza aktardığınızda tam ekran izleyebilirsiniz.

Diyelim ki, telefonunuzu dik tutarak video çekmeye başladınız sonra yanlış yaptığınızı hatırlayıp telefonunuzu yan çevirdiniz. Bunu sakın yapmayın! Yoksa videonuzu izlemek sizin için eziyet olacaktır. Ya kayıttan çıkıp, telefonunuzu yan tutarak tekrar kayda girin veya başladığınız şekilde devam edin.

Cep telefonlarının yüksek kaliteli mercekleri arkada bulunur. Telefonla konuşurken, farkında olmadan bu lenslere dokunabiliriz. Lensin üzerinde oluşabilecek lekeler, görüntülerin puslu ve bulanık kaydedilmesine neden olabilir. Aynı şekilde, lensin üzerini kapatacak şekilde hatalı yapıştırılan koruyucu filmler de videolarınızın kalitesinde azalmaya sebep olacaktır.

Telefonunuzu satın aldıktan sonra, kullanım kılavuzunu mutlaka okuyun. Mikrofonun nerede olduğunu kontrol edin. Böylece video kaydı esnasında farkında olmadan kapatmazsınız. Kılıf kullanıyorsanız, mikrofonu kapatmadığından emin olmalısınız.

Kayıt esnasında bir çağrı alırsanız videonuz yarım kalır. Bunu yaşamamak için, video kaydına başlamadan önce telefonunuzu ‘uçuş modu’ na alın. Kayıttan çıktıktan sonra ‘uçuş modu’ndan çıkmayı da unutmayın.

Telefonunuzun kayıt esnasında çok sallanmaması ve titrememesi görüntülerin stabil olmasını ve daha rahat izlenmesini sağlar. Kayıt esnasında telefonunuzu ani hareketlerle sağa sola çevirmemeye çalışın. Kendinizce bir çekim planı ve süresi belirleyin ve ona uygun hareket etmeye çalışın.

Akıllı cep telefonundan daha kaliteli video kaydetmek için profesyonel kamera veya mikrofon almak isteyenlere ne önerirsiniz? Kamera ve mikrofon alırken neleri göz önünde bulundurmaları gerekiyor?

Burada öncelikli olan bütçe. Fotoğraf ve video ekipmanları dipsiz kuyudur. Her bütçeye, tecrübeye göre ekipman bulmak mümkün. Fotoğraf veya video çekmeye yeni başlayacak birisinin gidip en pahalı gövdeyi, lensleri almasını istemem. İlk iş olarak düşük bütçeli ama iş görecek bir ekipman kurulması faydalı olacaktır. Bu sayede çektiği videolarla tecrübe kazanırken bu işi de devam ettirip ettirmeyeceğine karar verecektir.

Fotoğraf ve video çekiminde istenen sonuca ulaşmanın en faydalı yollarından biri de bol bol pratik yapmaktır. Bu iş biraz da deneme-yanılma şeklinde ilerler. Siz yeteri kadar tecrübe kazandığınızda elinizdeki malzemenin yetmediğini görürsünüz. Şimdi bir yol ayrımına gelmişsiniz demektir. Bütçeniz elveriyorsa şimdi pahalı ekipmanları alabilirsiniz. Hem video hem fotoğraf çeken (dslr) kameralar olduğu gibi sadece video çeken kameralar da bulmak mümkün. Burada oldukça geniş fiyat ve model yelpazesi mevcut. Bir araştırma yaptığınızda bu markaların oldukça bilinen markalar olduğunu göreceksiniz.

Set kurmadan önce iyi araştırma yapmalısınız. Her markanın, her modelin kendine göre avantajları, dezavantajları vardır. Mesela daha çok video çekmeyi düşünüyorsanız, kulaklık çıkışı olan bir gövde size avantaj sağlayacaktır. Ancak bu modeller fiyat olarak diğer modellerden yukarıdadır. Kısıtlı bir bütçeyle yola çıktıysanız şunu yapabilirsiniz, sesi harici bir ses kayıt cihazına veya cep telefonuna kaydedip, montaj programında görüntü ve sesi eşitleyebilirsiniz. Böylece çok para verip, kulaklık çıkışı olan bir gövdeye ihtiyacınız olmaz. Bu konu ile ilgili internette çok detaylı bilgi veren kaynaklar var.

YouTube’daki videoların büyük bölümünde yayıncıların tek başına kamera karşısına geçip birşeyler anlattıklarını görüyoruz. Bu tür kayıtlarda nelere dikkat edilmesi gerekir? Kamera açısı, ışık ve kompozisyon ayarlarının püf noktaları var mı?

Çekimlerinizi iç veya dış mekan olmak üzere iki farklı mekanda yapabilirsiniz. İç mekan çekimlerinde sesi, ışığı ve arka planı daha rahat kontrol edersiniz. Şartları siz belirlersiniz. Farklı açılara yerleştireceğiniz kameralar sayesinde, görüntü zenginliğini arttırabilirsiniz. Böylece takipçileriniz sıkılmadan anlattıklarınızı izleyebilir. Bol ışık alan bir pencerenin önünde tek kameraya uzun uzun konuşmak, takipçilerinizi sıkar. Çoğu takipçi böyle bir videonun sonunu beklemeden ayrılır. Çektiğiniz veya yayınlamayı düşündüğünüz görüntüyü ilk önce siz beğenmelisiniz. Yayınlamadan önce bir kaç sefer izlemeli, içinize sinmeyen, anlaşılmayan kısımları çıkarmalı veya tekrar çekmelisiniz. Mesela önünüzdeki masada birşeyler yaparak anlatıyorsanız, üst açıda bir kameradan aldığınız görüntü hem montajınızı rahatlatacak, hem de izleyicileri sıkmayacaktır. Önünüzde illa masa olmasına da gerek yok. Bir sandalye üzerinde veya ayakta da konuşabilirsiniz. Bir kameramanın sizi bel plan, ikinci bir kameranın da genel plan görmesi akıcılığı arttırır. Diyelim ki, yemek videoları hazırlayacaksınız. Kapalı bir ortamda yemeğin hazırlanışı anlatmaktan ziyade, yaptığınız alışverişi de kaydedin. Doğal sesle kaydettiğiniz bu görüntüler sayesinde paylaşımlarınıza farklılık katmış olursunuz.

Dış mekân çekimlerinizi mümkün olduğunca yumuşak ışıkta yapmaya gayret edin. Güneşin tepede olduğu saatlerde kaydettiğiniz görüntüler, istediğiniz gibi olmayacaktır. Mutlaka öğle saatinde çekim yapmanız gerekiyorsa reflektör kullanabilirsiniz. Reflektörlerin fiyatları çaplarına göre değişmekte. Sadece reflektörü tutacak bir yardımcıya ihtiyacınız var.

Son zamanlarda YouTube kanallarında sokak röportajlarına, sokakta yapılan çekimlere de sık sık rastlamaya başladık. Bu tür video çekenlere, çekmek isteyenlere neler önerirsiniz?

Sokak röportajları çok sabır gerektirir. Videolarını, sadece sokak röportajları üzerine hazırlayacakların, mikrofon uzattıkları herkesin konuşacağını sanmaları yanlış olur. On kişiden belki iki, belki üç kişi konuşur. Çoğu insan ya cevap vermeden uzaklaşacak ya da ‘işim var, zamanım yok, hayır istemiyorum…’ gibi cevaplar verecekler. Bu durum morallerini bozmasın. Bazen saatlerce dolaşıp, istedikleri cevapları alamayabilirler.

Her ne için olursa olsun, sokakta çekim yapacaksanız yanınızda mutlaka yedek malzeme bulundurun. Kameranızdaki bataryadan hariç en az bir yedek bataryanız olmalı. En az 32 GB kapasitesinde yedek hafıza kartınız olmalı. Eğer yedek hafıza kartı alamıyorsanız, bilgisayarınız yanınızda olmalı ki, dolan kartınızı hemen aktarıp, silebilesiniz. Arka arkaya röportaj izlemek, insanları sıkar. Bunun için bulunduğunuz mekandan da bolca görüntüler alın. Yürüyen, konuşan, oturan insanlar, mekanlar, seyyar satıcılar ve bolca genel planlarınız olsun. Bunlar montajda elinizi çok rahatlatır. Ve videonuzu izleyen insanlar da sıkılmadan izlemeye devam ederler.

Mikrofon kullanımı videoların izlenme oranını artırıyor

YouTube ekibi sesin video kalitesinde en az görüntü kadar önemli olduğunu vurguluyor. Peki, kaliteli ses için nelere dikkat edilmeli?

Video, sesle birlikte bir bütünlük sağlar. İyi bir video da görüntünün yanında sesin de çok önemi var. Video ile hem göze, hem kulağa hitap edersiniz. Güzel çekilmiş ama ses olmayan bir video kaydını kaç kişi izler?

Kameraların üzerinde dâhili mikrofonlar bulunur. Ancak bu mikrofonlar, ortamda bulunan tüm sesi kaydeder. Karşınızda konuşan arkadaşınızın sesi de bu kayda girer. Arkadan geçen kamyonun gürültüsü de. Burada ortam sesiyle, hedeflenen sesi ayırmamız gerekir. Bunun için harici mikrofon kullanmamız şart. Eğer kayıtlarımızı kapalı ve izole edilmiş bir ortamda yapıyorsak, kamera üzerindeki mikrofon işimizi kısmen görecektir. Ben yine de harici bir mikrofonla, hedeflenen sesin temiz olarak kaydedilmesi gerektiğini düşünüyorum.

Mikrofonlar da kameralar gibi çok çeşitli. El mikrofonları, yaka mikrofonları, kamera üzerine sabitlenen mikrofonlar, ses operatörlerinin kullandığı boom mikrofonlar ilk akla gelenler. Eğer YouTube için videolar hazırlayacaksanız, yaka mikrofonları işinizi rahatlıkla görür. Fiyatları da çok pahalı değil. Yaka mikrofonu sayesinde ellerinizde boş olacağından rahatlıkla kullanabilirsiniz. Yaka mikrofonları receiver ve transmitter olarak iki parçadan oluşur. Transmitter konuşan kişinin üzerindeki kıyafete klips yardımıyla takılır. Receiver da kamera üzerindeki mikrofon girişine girer. Böylece sesi kameraya taşımız oluruz.

Kayda girmeden önce konuşacak kişiden mutlaka konuşması istenmeli ve ses kulaklık yardımıyla dinlenmelidir. Seste cızırtı, kesilme varsa veya ses seviyesi düşükse bu durumu işin başında tespit etmiş oluruz. Menü üzerinden ses seviyesi azaltılıp, çoğaltılabilir. Çoğu kamera buna izin vermekte. Kulaklık yardımıyla dinlenmeden kaydedilen ses, her zaman risktir. Bazı çekimlerde geri dönüş yoktur. Yaka mikrofonunun kıyafete sürtmesi gibi istenmeyen sesleri, kulaklık olmadan duymanız mümkün değildir.

Eğer çekimeleriniz sürekli çok gürültülü yerlerde olacaksa ‘sağır mikrofon’ kullanabilirsiniz. Bu mikrofonlar tek yönlü ses aldıkları için, çevre seslere karşı duyarlı değil. Ancak fiyat olarak biraz daha pahalı. Burada imkânlar ölçüsünde tercih sizin.